بسم اللّه الرحمن الرحیم

حَتَّی أَعْلَنْتُمْ وَ بَیَّنْتُم فَرَائِضَهُ وَ اَقَمْتُمْ حُدُودَهُ وَ نَشَرْتُمْ (وَ فَسَّرْتُمْ) شَرَائِعَ أَحْکَامِهِ.

انواع دعوت خدا

ما اقرار به این داریم که شما خاندان رسالت^{(علیه السلام)} دعوت خدا را آشکار کردید و فرائض خدا را بیان نمودید و حدود خدا را اجرا و شرایع احکامش را منتشر ساختید.

خدا دو نوع دعوت دارد : «دعوت تکوینی» و «دعوت تشریعی». دعوت تکوینی خدا همین است که موجودات را ایجاد کرده است؛ گویی که آنها را از عالم نیستی به عالم هستی فراخوانده و آنها هم جواب لبیک به خالقشان گفته و دعوت او را پذیرفته  و در کنار خوان نعمت ایجادش نشسته اند.

این دعوت خدا تخلف پذیر نیست. یعنی هیچ موجودی قدرت ندارد دعوت تکوینی خدا را اجابت نکند و هستی را نپذیرد. حتی کفار در عین حال که به زبان، کافر و منکر خدایند در عین حال با همین وجود و هستیشان به دعوت تکوینی خدا لبیک گفته و به وجود آمده اند و هماهنگونه که خدا خواسته است، شده اند. مگر ممکن است خدا بخواهد موجودی آن چنان بشود و او بتواند که آنان چنان نشود.

«إنَّمـا قَوْلُنـا لِشَیْءٍ إذا أرَدْنـاهُ أنْ نَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ»

هرچه را که بخواهد ایجاد کند فرمان (کن) یعنی موجود باش صادر می کند، او هم موجود می شود. توانایی تخلف از فرمان ندارد. آیا آن کافر منکر خدا می تواند برخلاف خواست خدا هرگز گرسنه و تشنه نشوند و غریزه ی جنسی و میل به جنس مخالف نداشته باشد؟! این ممکن نیست. او خواسته است انسان باید چنین باشد و چنین شده است. این همان اجابت دعوت تکوینی خداست که در همه ی کائنات تحقق یافته است.

«إنْ کُلُّ مَنْ السَّماواتِ وَ اْلاَرْضِ إلاّ آتِی الرَّحْمنِ عَبْداً»

هر که در آسمان ها و زمین هست، بنده ی خدا و مطیع فرمان او هستند.

اما دعوت تشریعی خدا که همان احکام شرعی و قوانین دینی است، تخلف پذیر است یعنی بعضی آن را قبول کرده و به آن عمل می کنند و بعضی نمی کنند. مثلاً آیه ی «...اقیموا الصلوه...» ؛ که دستور اقامه ی نماز می دهد دعوت تشریعی خداست. عدّه ای اطاعت می کنند و نماز می خوانند و عدّه ای اطاعت نمی کنند و نماز نمی خوانند. البته آنان که اطاعت می کنند در عالم پس از مرگ پاداش دارند و آنان که اطاعت نمی کنند، آنجا کیفر می بینند. بهشت و جهّنم مربوط به دعوت تشریعی خداست که ردّ و قبول آن در اختیار انسان است و انسان می تواند آن را با اختیار خود بپذیرد و بهشتی شود و می تواند آن را با اختیار خود بپذیرد و بهشتی شود می تواند آن را نپذیرد و جهّنمی گردد.